Kontrola zarządcza Nowoczesne narzędzie zarządzania sektorem publicznym

Zasadniczym zadaniem audytora jest ocena tego, jak organizacja zarządza ryzykiem. Audytor dostarcza kierownictwu informację o procesie identyfikacji i zarządzania ryzykiem w danej jednostce, wskazując na obszary, w których wymagana jest poprawa. Audytor poprzez swoje rekomendacje wskazuje, co i jak należy poprawić.

Aby ocena audytora była obiektywna, nie może on ponosić odpowiedzialności za podejmowane przez kierownictwo decyzje, za proces zarządzania ryzykiem. Jest niezależnym ekspertem oceniającym przebieg procesu, wskazującym zagrożenia i zgłaszającym uwagi, jak należy system usprawnić.

Aby ocena audytora była niezależna, musi mieć on zapewnione odpowiednie miejsce w strukturze organizacji. By nie oceniać pracy swoich przełożonych, powinien podlegać bezpośrednio kierownikowi jednostki, w której jest zatrudniony.

Dla zapewnienia wysokiej jakości pracy audytora konieczny jest również nieograniczony dostęp do informacji oraz uprawnienie do kontaktów z pracownikami jednostki z pominięciem oficjalnych kanałów raportowania i przepływu informacji.

Audytor wewnętrzny, w odróżnieniu od biegłego rewidenta, nie skupia się tylko na sprawozdaniach finansowych i związanych z nimi ryzykach. Większość swego czasu poświęca ocenie ryzyk zagrażających realizacji celów operacyjnych i strategicznych danej jednostki, w tym zagrożeniu jej reputacji. Jest to zawód bardzo interdyscyplinarny, wymagający połączenia myślenia analitycznego i kreatywności w poszukiwaniu nowych rozwiązań, umiejętności krytycznej analizy faktów, ale i doskonałej współpracy z ludźmi na różnych stanowiskach i o różnych kwalifikacjach.

Dlatego też praca na tym stanowisku zapewnia stały rozwój, co wymaga jednak nieustannego podnoszenia swoich kwalifikacji. Ale dzięki temu po kilku latach spędzonych w audycie wewnętrznym bardzo często obejmuje się kierownicze stanowiska w organizacji.

Audyt wewnętrzny znany jest już od początków XX wieku, ale rozwój profesji uległ zdecydowanemu przyśpieszeniu od wprowadzenia ustawodawstwa SOX [1] w Stanach Zjednoczonych. W Europie wielkim promotorem rozwoju audytu wewnętrznego w sektorze publicznym jest Unia Europejska, która podkreśla, że profesjonalna, posiadająca odpowiednią kadrę funkcja audytu jest integralną i konieczną częścią efektywnego ładu korporacyjnego (governance). Przyjmuje się, że audyt wewnętrzny jest jednym z czterech filarów właściwego ładu korporacyjnego (wraz z zarządem, kierownictwem i audytem zewnętrznym).

W Polsce brak jest odpowiednika ustawodawstwa SOX. Natomiast ramy funkcjonowania audytu wewnętrznego w sektorze publicznym określiła Ustawa o finansach publicznych [2]. Definiuje ona również wymagania, jakie należy spełnić, aby móc zostać audytorem wewnętrznym. Zgodnie z wprowadzonymi ostatnio zmianami jedną z dróg uzyskania dostępu do zawodu są kwalifikacje międzynarodowe.

Najbardziej znaną na świecie organizacją poświadczającą kwalifikacje dla audytorów wewnętrznych jest Instytut Audytorów Wewnętrznych – The Institute of Internal Auditors (IIA). W Polsce natomiast, rosnące zainteresowanie usługami audytorskimi w sektorze publicznym sprawia, że szczególnie ciekawie prezentują się kwalifikacje IIA w zakresie Certyfikowanego (Dyplomowanego) Audytora Sektora Publicznego – Certified Government Auditing Proffessional (CGAP). Przyczyny rosnącego zainteresowania tymi kwalifikacjami można scharakteryzować w odniesieniu do kilku zagadnień.

Uprawnienie do bycia audytorem wewnętrznym w sektorze publicznym

Ustawa o finansach publicznych pośród kilku kwalifikacji (m.in. biegłego rewidenta, Certyfikowanego Audytora Wewnętrznego – Certified Internal Auditor, aplikacji kontrolerskiej) uprawniających do bycia audytorem wewnętrznym w sektorze publicznym umieszcza także kwalifikacje CGAP. Oznacza to, że osoba je posiadająca może ubiegać się o stanowisko audytora publicznego m.in. w urzędach, ministerstwach, agencjach rządowych, gminach i starostwach. Oprócz niewątpliwie ciężkiej i odpowiedzialnej pracy, ze stanowiskiem tym związane są także pewne przywileje, takie jak zwiększenie ochrony stosunku pracy w administracji rządowej (do zwolnienia audytora konieczna jest zgoda Ministra Finansów).

Szybkość zdobywania kwalifikacji

W porównaniu z innymi kwalifikacjami zawodowymi, zdobycie CGAP nie powinno stanowić zbyt dużego obciążenia czasowego nawet dla niezbyt doświadczonego audytora. Kwalifikacje te są przyzwane na podstawie wyników tylko 1 pisemnego egzaminu, poświadczającego wiedzę kandydata. Obecnie egzamin CGAP zawiera 125 pytań jednokrotnego wyboru i obejmuje cztery domeny. Czas przeznaczony na napisanie egzaminu to 3,5 godziny. Z punktu widzenia wiarygodności kwalifikacji ten stosunkowo krótki egzamin rekompensuje konieczność posiadania 2-letniego doświadczenia w kontroli/audycie w sektorze publicznym.

Atrakcyjność zawodu

Pojęcie audytu zaistniało w polskiej rzeczywistości, a w polskim sektorze publicznym stosunkowo niedawno. „Świeżość” profesji oraz jej nastawienie na ciągłe samodoskonalenie spowodowały, że stała się ona atrakcyjna dla wielu młodych i ambitnych osób. Nie bez znaczenia jest także fakt ogromu możliwości, jakie daje ta multidyscyplinarna w swojej istocie profesja.

Międzynarodowe poświadczenie kwalifikacji

Jak już wspomniano powyżej, CGAP jest dyplomem wydawanym przez IIA, czyli organizację o charakterze międzynarodowym, nie ograniczoną w swoim działaniu do terytoriom jednego kraju. Oznacza to również poświadczenie wiedzy i umiejętności w zakresie przeprowadzania audytu nie tylko w Polsce, ale tak naprawdę w środowisku międzynarodowym. Z tego tez względu szczególnie pożądane jest posiadanie tych kwalifikacji przez osoby przeprowadzające audyt funduszy UE.

Egzamin CGAP obejmuje następujące zagadnienia:
• standardy, ład korporacyjny, podstawy ryzyka/ kontroli,
• praktyki audytu w sektorze publicznym,
• umiejętności i techniki audytu w sektorze publicznym,
• środowisko kontroli w sektorze publicznym.

Źródło: https://finanse-publiczne.pl/artykul.php?view=543